Trong năm 2023, Chính phủ đã đưa ra một loạt chính sách phản ứng nhanh, mặc dù chưa đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP, nhưng đã đặt nền móng cho sự phát triển của nền kinh tế trong năm 2024. Các chính sách điều hành kinh tế của Nhà nước trong năm 2023 đã phát huy hiệu quả, bao gồm việc thúc đẩy làm lành thị trường tài chính và bất động sản, triển khai các gói tín dụng, cùng với việc áp dụng các chính sách giảm thuế để kích thích nhu cầu trên thị trường nội địa.

Những biện pháp này không chỉ mang lại kết quả tích cực trong năm 2023 mà còn đặt nền móng cho sự phát triển của nền kinh tế trong năm 2024. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng để đạt được hiệu quả cao, cần thiết phải thực thi các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp một cách hiệu quả hơn.

TS HUỲNH PHƯỚC NGHĨA, Giám đốc Trung tâm Kinh tế, Luật và Quản lý (CTELG), ĐH Kinh tế TP.HCM:

Cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp

Năm 2024, triển vọng kinh tế của Việt Nam dự kiến sẽ được cải thiện nhờ vào sự chuyển đổi trọng điểm đầu tư và xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp sẽ chủ động tìm kiếm thị trường mới và mở rộng hướng xuất khẩu. Thực tế trong quý III và quý IV năm 2023, một số ngành công nghiệp đã có dấu hiệu hồi phục, và đơn hàng cho năm mới đã tăng trưởng trở lại.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng trong năm 2024, Việt Nam cần tiếp tục thực hiện nhiều biện pháp. Thứ nhất, quốc gia cần duy trì và mở rộng các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, bao gồm cả việc tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận vốn, giảm lãi suất cho các khoản vay, và duy trì sự kiểm soát về lạm phát và tỷ giá. Đặc biệt, quan tâm cần được tập trung hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững trong nền kinh tế.

Thứ hai, các tỉnh, thành cần thực hiện tốt thúc đẩy đầu tư công, không để giải ngân đầu tư công chậm. Thứ ba, Chính phủ cần tiếp tục quyết tâm cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho DN.

Thứ tư, VN phải quyết liệt chuyển đổi mô hình tăng trưởng, hỗ trợ phát triển công nghiệp và công nghiệp đô thị trong tương lai; đồng thời phát triển lĩnh vực kinh doanh việc làm, bất động sản, công nghệ xanh, giảm khí thải…

Ông TRẦN THANH HẢI, chuyên gia kinh tế:

Đẩy mạnh đầu tư công, mua sắm của Chính phủ

Chính sách ngoại giao của Việt Nam trong thời gian gần đây đã mang lại hiệu quả, xây dựng niềm tin và thúc đẩy mối quan hệ kinh tế với nhiều quốc gia, điều này được xem là một điểm thuận lợi quan trọng. Đặc biệt, sự ổn định chính trị ở Việt Nam cũng đóng vai trò quan trọng, làm đảm bảo sự ổn định cho đồng nội tệ. Nguồn nhân lực dồi dào của Việt Nam, mặc dù chưa đạt đến mức xuất sắc nhưng đủ để thu hút đầu tư nước ngoài và tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế, giảm thiểu chi phí cho doanh nghiệp.

Với những lợi thế này, giải pháp chính sách đầu tiên để phát triển nền kinh tế trong năm 2024 là cần tăng cường đầu tư công và mua sắm từ phía Chính phủ. Chủ trương và quyết sách của Chính phủ về đầu tư công trong năm 2023 được đánh giá là hoàn toàn chính xác và có lợi ích rõ ràng.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh cải cách thể chế và thủ tục hành chính. Một quyết sách linh hoạt, cho phép các UBND tỉnh, thành phố có quyền tự quyết nhiều hơn, được xem là cần thiết. Hiện nay, việc phải đợi nghị định và thông tư hướng dẫn để triển khai các quyết sách làm giảm tính linh hoạt và hiệu quả của chính sách, do đó, việc tăng cường quyền tự quyết có thể giúp thúc đẩy quá trình thực thi chính sách một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Ông NGUYỄN NGỌC HÒA, Chủ tịch Hiệp hội DN TP.HCM (HUBA):

Phải khắc phục sự rời rạc, không đồng bộ

Nhìn lại năm 2023, doanh nghiệp (DN) đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó vấn đề chính là thị trường thế giới giảm sút và tổng cầu giảm, gây ảnh hưởng đặc biệt đến các ngành công nghiệp chủ lực như dệt may, da giày, gỗ và sản xuất điện thoại, dẫn đến giảm lượng xuất khẩu. Hậu quả của tình hình này là doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực lớn về hàng tồn kho và khả năng xoay vòng vốn giảm sút.

Những thách thức này đã tạo ra một bối cảnh khó khăn cho doanh nghiệp, yêu cầu họ phải tìm kiếm và triển khai các biện pháp linh hoạt để thích ứng với tình hình thị trường thế giới biến động. Có thể là cần thiết phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh, tìm kiếm thị trường mới, và nâng cao sự đa dạng trong sản phẩm và dịch vụ để giảm thiểu tác động từ sự suy giảm trong một số ngành cụ thể. Đồng thời, việc quản lý tồn kho và tài chính một cách hiệu quả trở nên quan trọng để đảm bảo sự ổn định và bền vững trong hoạt động kinh doanh.

Hơn nữa, mặc dù hiện tại mức lãi suất đã giảm nhưng các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với mức lãi suất cao từ những khoản vay tích tụ từ đầu năm. Chương trình kích cầu chỉ có hiệu lực vào cuối năm, và trong bối cảnh này, việc duy trì sự ổn định trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp đã được xem là khá thành công.

Do đó, trong năm 2024, chúng ta cần tiếp tục triển khai các chính sách đã được áp dụng trong năm 2023. Tuy nhiên, cần giải quyết vấn đề rời rạc và không đồng bộ trong việc triển khai chính sách để đạt được hiệu quả cao hơn.

Ví dụ, mặc dù lãi suất giảm, nhưng vốn vẫn chưa được hấp thụ do doanh nghiệp chưa thấy cơ hội đầu tư. Vì vậy, Chính phủ, các bộ ngành, và các tỉnh, thành phố cần phải tạo ra cơ chế thúc đẩy doanh nghiệp vay để đầu tư vào sản xuất. Một trong những cách là thúc đẩy đầu tư công mạnh mẽ và hiệu quả hơn, giúp tạo ra cơ hội hấp thụ vốn.

Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tìm kiếm khách hàng mới và mở rộng thị trường. Các thị trường như Ấn Độ và Nam Mỹ, chưa được khai thác đầy đủ, có thể là những điểm đến hấp dẫn. Doanh nghiệp cũng cần đầu tư để đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu, đặc biệt trong ngữ cảnh thị trường đang chuyển đổi theo hướng xanh.

Đặc biệt, chính sách giảm thuế và lãi suất cần được đồng bộ với chương trình kích cầu đầu tư của TP.HCM. Việc tái khởi động chương trình này cần được triển khai ngay từ đầu năm, hướng vào các ngành và nghề chủ lực cùng những ngành hỗ trợ quan trọng như nông nghiệp và thực phẩm chế biến.

Ông PHẠM XUÂN HỒNG, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần May Sài Gòn 3:

Cần nguồn tín dụng xanh để “xanh hóa”

Tính đến quý III-2023, đơn hàng đã trở lại và nhiều doanh nghiệp (DN) hiện đang có đơn hàng đến hết quý I-2024. Tuy nhiên, điều kiện kinh doanh đã thay đổi, đặc biệt là số lượng đơn hàng nhỏ và đặc thù, khiến chi phí sản xuất tăng lên khoảng 10%-15%. Các yêu cầu về sản xuất, chi tiết sản phẩm, và quy trình cũng trở nên khó khăn hơn.

Dự báo cho rằng đến giữa năm 2024, thị trường xuất khẩu của Việt Nam mới hồi phục và tăng trưởng trở lại. Tuy nhiên, để tăng khả năng cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu của các nhãn hàng và nhà nhập khẩu về sản xuất xanh, thân thiện với môi trường, việc này tạo ra áp lực tăng chi phí cho những nhà sản xuất trong nước.

Nhiều công ty dệt may muốn chuyển đổi sang sản xuất xanh, nhưng không phải tất cả đều có đủ nguồn lực để thực hiện. Đối diện với yêu cầu về đầu tư thiết bị và công nghệ cho sản xuất xanh, DN cần có nguồn tín dụng xanh. Do đó, cần có chính sách hỗ trợ như giãn và giảm thuế để tạo điều kiện cho DN đầu tư vào sản xuất xanh.

Trong khi đó, số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy năm 2023 có 159,300 DN mới được đăng ký thành lập với tổng vốn hơn 1.5 triệu tỉ đồng, tăng 7% về số DN nhưng giảm 4% về vốn so với năm trước. Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế là hơn 3.5 triệu tỉ đồng, giảm 25.3% so với năm trước. Tổng cộng, có 217,700 DN mới được thành lập và trở lại hoạt động trong năm 2023, tăng 4.5% so với năm trước. Trong số này, 69% DN đánh giá tốt hơn và ổn định, trong khi 30% gặp khó khăn theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong quý IV-2023.